TÁC DỤNG PHỤ CỦA XẠ TRỊ TRONG ĐIỀU TRỊ UNG THƯ

Xạ trị – một trong những phương pháp điều trị được hầu hết các bệnh viện ung bướu trên thế giới ứng dụng trong phác đồ điều trị ung thư, đây là phương pháp điều trị giúp tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả, nhưng cũng để lại nhiều tác hại của phương pháp này làm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh trong và sau điều trị. Vậy những tác dụng phụ xạ trị ung thư là gì ?

ĐIỀU TRỊ XẠ TRỊ LÀ GÌ?

Thuật ngữ “xạ trị” dùng để chỉ liệu pháp điều trị ung thư bằng tia bức xạ từ bên ngoài. Cụ thể hơn, xạ trị là một loại phương pháp điều trị ung thư sử dụng chùm năng lượng mạnh để tiêu diệt tế bào ung thư, các phương pháp xạ trị hiện nay thường sử dụng tia X, proton, tia cực tím hoặc một số dạng năng lượng bức xạ mạnh khác. Trong điều trị ung thư, các chùm tia năng lượng cao được phát ra từ một cỗ máy lớn chiếu các chùm tia vào một điểm chính xác hoặc nhiều điểm trên cơ thể người bệnh để tiêu diệt tế bào ung thư.

Xạ trị tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách phá hủy trực tiếp các tế bào ung thư bằng các tia bức xạ, đồng thời tiêu diệt các mạch máu di chuyển dinh dưỡng để nuôi tế bào phát triển, vì thế tế bào khỏe mạnh lẫn tế bào ung thư đều bị tổn thương cho nên cơ thể bệnh nhân gánh chịu những tác dụng phụ gây ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

TÁC DỤNG CỦA XẠ TRỊ?

Phần lớn xạ trị được sử dụng để điều trị ung thư, trong một số trường hợp, xạ trị cũng được sử dụng trong việc điều trị một số khối u không phải ung thư (u lành tính). Xạ trị thường được sử dụng ở nhiều giai đoạn ung thư khác nhau với những công dụng khác nhau như:

• Tiêu diệt tế bào ung thư, ngăn chặn sự phát triển của khối u.
• Thu nhỏ khối u trước phẫu thuật.
• Sau khi phẫu thuật, xạ trị được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư còn sót lại.
• Xạ trị thường được kết hợp với các phương pháp điều trị ung thư khác như: hóa trị, phẫu thuật, đông lạnh,… để gia tăng hiệu quả điều trị.
• Đối với các bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, xạ trị được sử dụng để giảm đau.

TÁC DỤNG PHỤ XẠ TRỊ THƯỜNG GẶP LÀ GÌ?

Xạ trị là phương pháp điều trị ung thư tiêu diệt tế bào ung thư, đồng thời cắt đứt mạch máu nuôi dưỡng tế bào nên cả tế bào ung thư lẫn tế bào bình thường đều sẽ bị tiêu diệt, vì vậy người bệnh sẽ gặp rất nhiều tác dụng phụ biểu hiện ra bên ngoài. Tùy theo vị trí của nơi điều trị, các tác dụng phụ vật lý thường gặp của xạ trị bao gồm:

Đối với xạ trị khu vực đầu và cổ, có thể gây ra những tác dụng phụ: Khô miệng, lở miệng và nướu, khó nuốt, cứng hàm, buồn nôn, rụng tóc, phù bạch huyết, sâu răng.

Đối với xạ trị khu vực vùng ngực có thể gây ra những tác dụng phụ: Khó nuột, hụt hơi, đau vú hoặc núm vú, cứng vai, ho/ sốt và đầy ngực gây khó thở, viêm phổi do bức xạ, xơ hóa bức xạ.

Đối với xạ trị vùng bụng có thể gây ra những tác dụng phụ: Ăn mất ngon, buồn nôn/ nôn mửa, đau thắt ruột, dính ruột, phân lỏng hoặc tiêu chảy.

Đối với xạ trị vùng xương chậu có thể gây ra những tác dụng phụ: Phân lỏng hoặc tiêu chảy, chảy máu trực tràng, thường xuyên bị buồn tiểu, đau/ viêm bàng quang.

• Đối với nam giới: Xạ trị vùng xương chậu gây rối loạn tình dục ở nam giới, rối loạn chức năng cương dương, giảm số lượng tinh trùng và giảm hoạt động của tinh trùng. Đặc biệt, các bệnh nhân xạ trị cho tinh hoàn hoặc tuyến tiền liệt sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh con.
• Đối với nữ giới: Xạ trị vùng xương chậu gây thay đổi chu kỳ kinh nguyệt, ngừng kinh nguyệt, xuất hiện các triệu chứng mãn kinh như: ngứa, rất, khô âm đạo, thay đổi sức khỏe tình dục. Đặc biệt, nếu cả hai buồng trứng đều xạ trị có thể gây ra vô sinh.

MỘT SỐ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP

• Xạ trị sống được bao lâu?

Thông thường người bệnh ung thư sẽ điều trị theo phác đồ tư vấn của bác sĩ. Không chỉ xạ trị, phác đồ điều trị sẽ kết hợp nhiều phương pháp điều trị khác nhau tùy theo tình trạng sức khỏe và giai đoạn của bệnh nhân, phát hiện ung thư sớm có khả năng điều trị và tỉ lệ sống cao hơn những bệnh nhân phát hiện ung thư ở giai đoạn sau & muộn.

• Xạ trị bao nhiêu tiền?

Tùy theo bệnh viện điều trị ung thư, chi phí trung bình mỗi lần xạ trị ung thư dao động khoảng từ 500 – 7 triệu đồng. Cụ thể:

– Xạ trị bằng máy gia tốc tuyến tính: 500.000 – 1.000.000 đồng

– Xạ trị bằng máy gia tốc có điều biến: 1.500.000 – 2.000.000 đồng

– Xạ trị áp sát liều cao: 5.000.000 – 7.000.000 đồng

• Xạ trị ở đâu tốt nhất?

Bệnh nhân ung thư nên tìm các bệnh viện điều trị uy tín có đội ngũ bác sĩ lành nghề & có kinh nghiệm lâu năm để tiếp nhận phương pháp xạ trị như: Bệnh viện Ung Bướu, bệnh viện Bạch Mai, bệnh viện 175, bệnh viện Đại học Y Dược, bệnh viện nhân dân 115,… Các bệnh nhân ung thư vẫn được hưởng chế độ của bảo hiểm Y tế, người bệnh nên chuẩn bị trước thẻ bảo hiểm y tế, các giấy tờ tùy thân và chứng nhận yêu cầu trong quá trình khám và chữa bệnh tại bệnh viện trong tuyến hoặc trái tuyến.

• Bệnh nhân xạ trị có cần cách ly?

Các bệnh nhân đang điều trị xạ trị trong hai trường hợp:

– TH1: Bệnh nhân điều trị tia xạ ngoài. Bệnh nhân nhóm này không cần cách ly với những người xung quanh.

– TH2: Bệnh nhân điều trị xạ trị áp sát hoặc sử dụng thuốc phóng xạ qua đường uống, tiêm. Bệnh nhân nhóm này là nguồn bức xạ có khả năng gây nguy hiểm, nên cần cách ly với những người xung quanh. Đặc biệt, phụ nữ mang thai và trẻ em nên cách ly với người bệnh trong thời gian lâu để đảm bảo an toàn.

• Ung thư có nên xạ trị không?

Xạ trị là một phương pháp điều trị khối u ung thư hiệu quả nhưng cũng đi kèm theo các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe con người. Mỗi năm, có hàng triệu bệnh nhân xạ trị để điều trị ung thư và nhận được những kết quả tốt, giúp khối u ung thư nhỏ lại và không di căn. Tuy nhiên, xạ trị cũng khiến sức khỏe nhiều bệnh nhân giảm sút, gây sụt cân và suy giảm đề kháng. Vì vậy khi quyết định tiếp nhận điều trị ung thư bằng phương pháp xạ trị, người bệnh cần chú ý đến sức khỏe thể chất và tinh thần, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, gia tăng đề kháng để có đủ sức khỏe tiếp nhận xạ trị.

Ngoài dinh dưỡng, sinh hoạt và các chế độ luyện tập, sức khỏe của bệnh nhân ung thư còn quyết định nhiều vào khả năng hấp thu dinh dưỡng & hệ miễn dịch tự nhiên của mỗi người. Trong quá trình điều trị, người bệnh nên sử dụng thêm các sản phẩm thực phẩm giúp tăng cường sức khỏe, gia tăng miễn dịch và giúp hỗ trợ điều trị ung thư như: tảo, Fucoidan, nấm Agaricus, nấm linh chi hay nghệ,… Các nguồn dinh dưỡng từ thiên nhiên có cơ chế ức chế khối u và kháng viêm sẽ giúp người bệnh khỏe mạnh và ức chế khối u ung thư, hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả hơn.